کارورزی معلمی به مثابه میدان جامعه‌پذیری حرفه‌ای: واکاوی تضادهای پنهان در برنامه درسی تربیت معلم
کد مقاله : 1222-3RDINT
نویسندگان
سید محمد الحسینی *1، مریم مومنی2
1کارشناس مسئول پژوهش دانشگاه فرهنگیان استان مرکزی
2آموزگار
چکیده مقاله
هدف: این پژوهش با هدف واکاوی تجربه زیسته دانشجو-معلمان از دوره کارورزی و تبیین جایگاه آن به عنوان یک میدان جامعه‌پذیری حرفه‌ای در برنامه درسی تربیت معلم انجام شد.روش: این مطالعه به روش کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی تفسیری انجام گردید. پژوهش را ۱۵ نفر از دانشجو-معلمان دانشگاه فرهنگیان تشکیل می‌دادند که به روش نمونه‌گیری هدفمند با حداکثر تنوع انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته عمیق گردآوری و با استفاده از تحلیل مضمون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: تحلیل داده‌ها منجر به استخراج پنج مضمون اصلی شد:۱. فروپاشی سرمایه نمادین دانشگاه در میدان مدرسه۲. شکل‌گیری منش دوپاره و جامعه‌پذیری اجباری۳. کارورزی به مثابه میدان نبرد نمادین و روابط قدرت سه‌گانه۴. بازتولید فرهنگ مسلط مدرسه از طریق درونی کردن منطق عمل۵. مقاومت‌های کوچک و گذرا به مثابه عاملیت فردی یافته‌ها نشان داد که کارورزی، فرآیندی فراتر از کاربست مهارت‌هاست و به عرصه‌ای برای منازعه بین «میدان دانشگاه» و «میدان مدرسه» بر سر تعریف «معلمی خوب» تبدیل می‌شود. در این میدان، دانشجو-معلم برای کسب مشروعیت، ناگزیر به سازگاری با منطق عمل میدان قدرتمندتر (مدرسه) و درونی کردن الگوهای سنتی است که در نهایت به بازتولید وضع موجود می‌انجامد.نتیجه‌گیری: دوره کارورزی در شکل کنونی، به‌عنوان یک «آیین عبور»، نقش یک دستگاه جامعه‌پذیری اجباری و بازتولیدگر را ایفا می‌کند و امکان نقد و نوآوری را به حاشیه می‌راند. بنابراین، بازاندازی این دوره بر اساس الگوی «جامعه‌پذیری انتقادی» و ایجاد گفت‌وگوی واقعی بین نهاد دانشگاه و مدرسه، برای تحقق هدف غایی تربیت معلم تحول‌آفرین، یک ضرورت انکارناپذیر است.
کلیدواژه ها
کارورزی معلمی، جامعه‌پذیری حرفه‌ای، نظریه میدان بوردیو، برنامه درسی پنهان، تربیت معلم، پدیدارشناسی تفسیری.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی